“Nie porzucaj nadzieje…”
Pieśń oznaczona numerem IX znajduje się w Księgach Wtórnych Jana Kochanowskiego.W tej pieśni podmiot liryczny zwraca się do “ty” lirycznego(adresata).Utwór zaliczany jest więc do liryki zwrotu do adresata.Słowa pieśni sa skierowane do słuchacza,adresata,który potrzebuje pocieszenia wobec trudności życiowych,jakie go spotkały:“Nie porzucaj nadzieje(…),“Ty nie miej za stracone”,/Co może być wrócone”. Mogłby być wypowiedziane w pienerze,podczas spaceru:“Patrzaj teraz na lasy(…)”, “Ten śnieg z nienagła zyjdzie(…)”.Przyroda w zimowej krasie niespostrzeżenie się zmieni,bo taka jest naturalna przemiana pór roku.Uświadomienia sobie,że “Nic wiecznego na świecie”,pomaga człowiekowi przeżyć smutne chwile.Wiersz jest rytmiczny(łatwo go zaśpiewać).W wierszu zostały zawarte rady,aforyzmy,argumenty.Każdy z tych wyrazów posiada synonimy,czyli wyrazy bliskoznaczne:
a)rada - porada,wskazówka,zalecenie;
b)aforyzm - maksyma,sentencja,złota myśl;
c)argument - dowód,przesłanka.
Poza radami,aforyzmami i argumentami w tekście znajdują się partie opisowe,które pomagają uzasadnić słuszność trwania w nadziei.Obraz zimowej natury,która wiosną “W rozliczne barwy znowu się odzieje”,czy wizja hardego człowieka oszukanego przez los,odziałują na wyobraźnię.
Konstrukcja strof jest powiązana z ich myślową zawartością.W każdej strofie pojawia się rada,jej uzasadnienie (argumentacja) i aforyzm,czyli złota myśl,którą warto zapamiętać.
Pieśń IX tworzy siedem strof czterowersowych,z układem rymów żeńskich aa bb, np.nadzieje-dzieje,zachodzi-przychodzi.Osoba mówiąca w wierszu jest optymistą: “A po złej chwili piękny dzień przychodzi”,człowiekiem wierzącym,ufającym Bogu:“Siła Bóg może wywrócić w godzinie;/A kto mu kolwiek ufa,nie zginie”,doświadczonym życiowo:“Nic wiecznego na świecie/Radość się z troską plecie”,opanowanym:“Lecz na szczęście wszelkie/serce ma być jednakie” i pogodnego usposobienia:“Po chwili wiosna przyjdzie/Ten śnieg z nienagła zyjdzie”.
W utworze została zawarta recepta na życie - jest to więc liryka refleksyjna.Należy:
-nie tracić nadziei;
-wierzyć,że po złej chwili piękny dzień przychodzi;
-szukać pocieszenia w kontakcie z naturą;
-mieć świadomość,że los płata człowiekowi figle;
-na szczęście i nieszczęście reagować jednakowo;
-ufać Bogu i oddać się pod jego opiekę.
“Czego chcesz od nas,Panie…”
Pieśń ta jest jednym z utworów Kochanowskiego,napisanych w języku polskim.Powstała prawdopodeobnie podczas pobytu poety we Francji.Została oznaczona jako XXV w zbiorze Ksiąg Wtórnych i nosi również inny tytuł:“Hymn do Boga”.Nadawcą w utworze jest jeden z wielu,podmiot zbiorowy,wskazany przez zaimek “nas”:“Czego chcesz od nas Panie,za Twe hojne dary?”. Wypowiedź:opis Boga wschechobecnego,opiekuńczego,który okazał się Twórcą doskonałym Ziemi i wszechświata oraz opis jego dzieła.Odbiorcą wypowiedzi jest Bóg,wskazany w apostrofie do niego skierowanej.Poetycki obraz Stwórcy wskazuje na Boga jako na rzemieślnika,architekta i budowniczego:“Tyś niebo zbudował/I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował”;“Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi(…)”.Z powyższych fragmentów można wywnioskować,że poeta posłużył się antropomorfizacją i nadał Stwórcy cechy właściwe człowiekowi.Nadawca w Hymnie do Boga wygłasza mowę do Stwórcy.Zadaje pytaqnia retoryczne (niewymagające odpowiedzi),np.“Czego chcesz (…)/Czego za dobrodziejstwa,którym nie masz miary?”.Zna odpowiedź i określa rolę ludzi,którzy powinni być wdzięczni Bogu za wszystkie łaski i prosić o nieustanną opiekę.Na plan pierwszy w pieśni wysuwa się Bóg,odbiorca wypowiedzi.
cdn…