Rokiem przełomowym w historii odkryć geograficznych Afryki był 1788. Wtedy to w Londynie założono African Association - towarzystwo popierające badania Afryki. Celem towarzystwa były badania geograficzne, przyrodnicze, geologiczne i etnograficzne, mające umożliwić brytyjską ekspansję handlową. Towarzystwo prowadziło planową działalność badawczą, organizując i sponsorując liczne wyprawy badawcze w głąb Afryki. Podobne organizacje powstały w innych krajach. W 1821 założono francuskie Societe de Geographie oraz w 1878 Afrikanische Gesellschaft. Do poznania Afryki Południowej w równej mierze co naukowe ekspedycje przyczyniła się ekspansja osadnicza Burów, tzw. trek. Ci podchodzący z Holandii, Niemiec i Francji protestanccy osadnicy w szybkim tempie zdołali opanować dużą część Afryki Południowej, poczynając od Kraju Przylądkowego po wielkie obszary pomiędzy sprzyjającymi i żyznymi okolicami ekspansji kolonistów, a Afryką Środkową, obejmujące dorzecze Zambezi. W celu wypełnienia tej luki w wiedzy geograficznej powołano w 1834 Przylądkowe Towarzystwo do Badań Afryki Środkowej. Największy wkład w poznanie tego regionu wniósł David Livingstone, który lata 1849 - 1873 niemal wyłącznie poświęcił badaniom Afryki, w tym Południowej i Środkowej. W czasie licznych podróży ustalił bieg Zambezi oraz jako drugi Europejczyk w 1864 - 1859 przeszedł Afrykę Południową z zachodu na wschód. Wcześniej dokonał tego Portugalczyk Silva Porto w latach 1852 - 1854. Wyprawa jego nie miała jednak większej wartości naukowej. W latach 1858 - 1859 Livingstone odkrył jezioro Szirua i Niasa po czym rozpoczął eksplorację Afryki Równikowej. Badania jego w obszarze Zambezi kontynuował Karol Mauch, podróżujący w latach 1862 - 1872 po Transwalu oraz Matabele i Muszona. Także Czech Emil Holub badający Beczuanę, Zambezi i Limpopo w latach 1872 - 1877 oraz Polak Antoni Rehman w 1875 - 1877 i 1879 - 1880 wnieśli znaczący wkład w poznanie regionu. W 1874 - 1876 Paul Pogge wyruszywszy z Angoli dotarł do państwa Lunda. W latach 1877 - 1889 Serpa Pinto dokonał kolejnego wyczynu przejścia Afryki w poprzek wędrując z zachodu na wschód. Także i badania południowo-zachodniej Afryki znacznie się posunęły. Zapoczątkował je misjonarz Hugo Hahn w 1841. Jego prace kontynuowali: 1896 - 1899 Siegried Passarge w Ngami 1903 - 1905 Leonatd Schultze w kraju Nama i na Kalahari 1903 - 1912 Fritz Jeager i Leo Weibel. Dorzecze Konga najdłużej ze wszystkich regionów Afryki pozostało niezbadane. Chociaż ujście rzeki zostało odkryte już w 1483 przez Diogo Cao to przez następne cztery stulecia nikt tam się nie zapuszczał. Pierwszymi podróżnikami w tym rejonie byli Francuzi, między innymi Paul de Chaillu, który badał dorzecze Gabonu i Ogowe. Pierwszym, który dotarł w dorzecze Konga był David Livingstone, który w latach 1867 - 1872 odkrył dopływy Konga, rzeki Lualaba i Laupuli, lecz przypuszczał, że należą one do dorzecza Nilu. Dopiero Verney Lovett Cameron w 1875 wykluczył tę możliwość. Ten badacz był też pierwszym Europejczykiem, który przeszedł Afrykę Równikową w poprzek. Dzieło obu podróżników kontynuował Henry Morton Stanley. W latach 1876 - 1877 przepłynął z biegiem Lualaby i Konga, aż do jego ujścia, rozwiązując jedną z największych zagadek geografii Afryki. Niezwykle istotne były badania Pierre Savorgnan de Brazza, który wyznaczył dział wodny pomiędzy rzekami Gabon, Ogowe i Kongo w czasie swej wyprawy w latach 1876 - 1877. Istotny wkład w wiedzę na temat regionu mieli Adolf Bastian, Oskar Lenz i inni podróżujący w północnej części dorzecza Kongo w ostatnich dekadach XIX wieku. Ciekawą była wyprawa podjęta w latach 1891 - 1892 przez Polaka, Benedykta Dybowskiego, który podróżował wzdłuż rzek Ubangi i Szari dotarł aż nad jezioro Czad. Także i południowa część dorzecza była intensywnie badana. Paul Pogge od 1876 oraz Otto Schuett i Max Buchner od 1878 ustalili zasięg południowego dorzecza Kongo i nawiązali kontakt z państwem Lunda. W latach 1881 - 1882 i 1886 - 1885 Herman von Wissmann dwukrotnie przeszedł Afrykę Równikową w poprzek intensywnie badając dorzecze Kongo i Kasai. Na przełomie XIX i XX wieku nastąpiły kolejne wyprawy, które także przyczyniły się do poznania całego regionu w ogólnych zarysach: 1889 van Gele intensywnie badał dopływy Kongo, Ubangi oraz Uelle 1898 - 1900 wyprawa Charlesa Lemaire do południowego działu Kongo 1907 - 1908 Adolf Fryderyk Meklemburski (bierze w niej udział Jan Czekanowski prowadząc badania antropologiczne) Oddzielnym epizodem są badania Kamerunu. Jednymi z pierwszych prowadzących tam badania są Polacy Stefan Szolc-Rogoziński, Leopold Janikowski i Klemens Tomczek w latach 1882 - 1884. W 1888 Niemiec Eugen Zintgraff wyruszając od wybrzeży Kamerunu przedostaje się do rzeki Buene. W latach 1893 - 1894 Siegried Passarge podróżuje po dorzeczu Buene i wyżynie Adamauda. Badania nad regionem kontynuują Kurt Hassert i Marie Paulin Thorbecke na północnym zachodzie w 1908 oraz sama Thorbecke w 1911 - 1913 w środkowym Kamerunie.W XX wieku nie zostało już wiele białych plam na mapie Afryki. Szybko też je wypełniono, stosując technologię lotniczą. Badania kontynentu skupiły się na szczegółowych zadaniach, takich jak: dokładne pomiary topograficzne i hydrologiczne oraz przede wszystkim geologiczne. W okresie postkolonialnym badania takie kontynuowane były ze zmiennym szczęściem przez lokalne administracje lub zlecane koncernom międzynarodowym.