WITAMINA A (retinol)
pogrubienie
Wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego, wzrost kości oraz zębów. Jest niezbędna w procesie regeneracji skóry i śluzówek oraz uczestniczy w tworzeniu rodopsyny – barwnika umożliwiającego widzenie po zmroku. Może być syntetyzowana z prowitamin – karotenów. Podstawowe źródła: wątroba, tran, jaja, niektóre warzywa (marchew, szpinak). Skutki niedoboru: zaburzenia wzrostu, ślepota zmierzchowa, choroby skóry. Uwaga: U kobiet ciężarnych przekroczenie zalecanej dawki może wywoływać wady płodu oraz poronienie. Zwiększone zażywanie karotenoidów może skutkować zażółceniem skóry i śluzówek.
WITAMINA B – KOMPLEKS
Do tej grupy zaliczamy 8 witamin występujących w formie kompleksu, a każda z nich ma swoje specyficzne działanie. Wszystkie są związkami rozpuszczalnymi w wodzie. Pełnią wieleważnych funkcjiw organizmie, m.in. są składową enzymów lub je aktywizują, przez co wpływają na wszelkie procesy biochemiczne.Zapobiegają także stresom i migrenie. Podstawowe źródła: podroby, drożdże, kasza, nabiał, rośliny strączkowe, mięso. Skutki niedoboru: zaburzenia układu nerwowego, układu krwionośnego (m.in. powstawanie zmian miażdżycowych), zwiększenie stężenia cholesterolu we krwi.
WITAMINA C
Uczestniczy w procesie syntezy kolagenu oraz innych substancji międzykomórkowych, niezbędna do transportu elektronów. Pośredniczy w naprawianiu uszkodzeń tkanek powstałych w wyniku oparzeń czy działania toksyn bakteryjnych. Ułatwia przyswajanie żelaza. Jest doskonałymantyoksydantem (unieszkodliwia wolne rodniki powstające w organizmie), chroni przed nowotworami oraz chorobami układu sercowo-naczyniowego. Specjaliści zalecają spożywanie 200 mg witaminy C dziennie. Podstawowe źródła: pietruszka, kiwi, cytrusy, truskawki, pomidory. Skutki niedoboru: szkorbut, powolne gojenie się ran, kruchość naczyń włosowatych (podatność na siniaczenie). Uwaga: Nadmiar witaminy C usuwany jest z organizmu wraz z moczem. Może skutkować tworzeniem się kamieni nerkowych, bezsennością oraz biegunkami.
WITAMINA D (kalcyferol)
Jest nieoceniona w procesie wzrostu, utrzymuje prawidłową strukturę kości. Wzmaga bowiem wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach. Jej niedobór w dzieciństwie powoduje krzywicę, natomiastu dorosłych wywołuje osteoporozę. Witamina D występuje w dwóch formach: ergokalcyferol (D2) oraz cholekalcyferol (D3). Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego jest syntetyzowana ze znajdującego się w skórze cholesterolu. Przyjmowanie barbituranów, leków przeciwpadaczkowych oraz sterydów zwiększa zapotrzebowanie organizmu na tę witaminę, a jej przemiany upośledza z kolei alkohol oraz heparyna. Podstawowe źródła: ryby (łosoś, tuńczyk, sardynki), oleje rybne, żółtka jaj, wątroba, tran. Skutki niedoboru: deformacje kości (krzywica, osteoporoza). Uwaga: Nadmierne spożywanie witaminy D zwiększa diurezę, wywołuje wymioty, może doprowadzić do śpiączki, tworzą się złogi wapnia.