Należy zacząć co to są prawa człowieka. Z definicji wynika, że prawa człowieka to pojęcie reprezentujące koncepcję, według której każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa, wynikające z godności człowieka, które są niezbywalne (nie można się ich zrzec), nienaruszalne (istnieją niezależnie od władzy i nie mogą być przez nią regulowane), naturalne i niepodzielne. Państwu przypisuje się rolę instytucji, której zadaniem jest ochrona owych praw. Poszanowanie praw człowieka i godności ludzkiej jest uznawane za podstawę sprawiedliwości i pokoju na świecie. Prawa człowieka są powszechne,niezbywalne, nienaruszalne i przyrodzone.Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona została przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu, prace nad nią trwały od roku 1947. 10 grudnia 1948 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło i proklamowało Powszechną Deklarację Praw Człowieka. W następstwie tego historycznego wydarzenia Zgromadzenie Ogólne wezwało Państwa Członkowskie do opublikowania tekstu Deklaracji i do “spowodowania, aby Deklaracja była rozpowszechniana, pokazywana, czytana i objaśniana przede wszystkim w szkołach i innych instytucjach oświatowych, wszędzie bez względu na status polityczny kraju lub terytorium”.
CZŁOWIEK MA PRAWO DO:
* prawo do życia;
* prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania;
* prawo każdego człowieka do uznawania wszędzie jego podmiotowości prawnej;
* zakaz stosowania tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania;
* zakaz trzymania człowieka w niewolnictwie lub poddaństwie;
* zakaz skazywania człowieka za czyn, który nie stanowił przestępstwa w chwili jego popełnienia;
* zakaz pozbawiania wolności jedynie z powodu niemożności wywiązania się ze zobowiązań umownych.
PRAWA DZIELIMY NA:
a) prawa osobiste
prawa do:
* dobrego życia
* rzetelnego sądu
* decydowania o swoim życiu
* prawo jednego człowieka kończy się tam gdzie zaczyna się prawo innego człowieka
* szczęścia
b) prawa i wolności polityczne
tzw. prawa negatywne - prawa służące ochronie wolności jednostki przed ingerencją ze strony państwa
* prawo do obywatelstwa
* możliwość uczestniczenia w życiu publicznym
* czynne prawo wyborcze - możliwość uczestnictwa w wyborach
* bierne prawo wyborcze - możliwość kandydowania w wyborach
* wolność zrzeszania się
* prawo do uczestniczenia i organizowania pokojowych manifestacji
* prawo do składania wniosków, petycji, skarg
* dostęp do informacji o działaniach władz i osób publicznych
* równy dostęp do służby publicznej.
c) wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne [edytuj]
- tzw. prawa pozytywne - uprawnienia jednostki do świadczeń na jej rzecz - prawa socjalne
prawo do:
* ochrony zdrowia
* nauki
* odpowiedniego i zadowalającego wynagrodzenia, zapewniającego jednostce i jej rodzinie egzystencję odpowiadającą godności ludzkiej
* pomocy socjalnej (ogólnie)
* rozrywki (np. granie w piłkę nożną, pływanie)
-
prawa ekonomiczne:
- prawo do pracy
- prawo do własności
- prawo dziedziczenia
-
prawa solidarnościowe (w większości nie posiadają sformalizowanego charakteru prawnego) - wszystkie prawa przysługujące grupom społecznym, np. prawo narodów do samostanowienia
-
prawa kulturalne:
- prawo do wolności twórczości artystycznej
- prawo do badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników
- prawo do wolności korzystania z dóbr kultury i ich wytwarzania
Gwarancje:
- materialne (dotyczą głównie praw socjalnych, ekonomicznych i kulturowych)
- formalne (prawo do ochrony prawnej jednostki)
* prawo każdego człowieka do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez niezawisły sąd
* prawo do fachowej obrony w postępowaniu przed organami aparatu państwowego
* prawo do skargi konstytucyjnej
MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE PRAW CZŁOWIEKA:
* Amnesty International
* Helsińska Fundacja Praw Człowieka
* Human Rights Watch
* Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć
* Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca