.
A zatem , czy rzeczywiście patriotyzm jest pojęciem podlegającym ewolucji ? Gdyby na to pytanie ktoś zażądał odpowiedzi jednym słowem, to musiałaby ona brzmieć – nie !
Patriotyzm jest przecież miłością. Miłością Ojczyzny. A miłość i Ojczyzna zmianom nie podlegają. Należą do wartości ponadczasowych, trwałych, zakorzenionych w naturze człowieka. Czy wobec tego tytułowe pytanie stawia nas przed jakimś pseudoproblemem? Na to pytanie odpowiedź brzmi również – nie. Współcześni Polacy mają bowiem problem z patriotyzmem. Dotyczy on zarówno usytuowania go na skali wartości jak i sposobów realizacji.
Zwykle, gdy chcemy zaradzić jakiejś chorobie, jakiejś trudności, szukamy jej przyczyn, by je usunąć. Jakie więc są przyczyny naszych trudności z rozumieniem patriotyzmu?
W tym wystąpieniu wskażę na kilka, które w moim przekonaniu odegrały zasadniczą rolę w zachwaniu fundamentami polskiego patriotyzmu. Najpierw wymienię te przyczyny, a później postaram się je omówić. Będzie to punkt wyjścia do sformułowania odpowiedzi na tytułowe pytanie. Oto te przyczyny:
Patriotyzm fałszywie oskarżany
Naród do lamusa
Przeszłość jest nieważna i brzydka, a przyszłości tu nie ma
Bóg-honor – ojczyzna czy sukces i samorealizacja ?
Czy można być patriotą, skoro nie trzeba umierać za ojczyznę?