Teoria trzeciego Rzymu - ogłosił ją jeden z prawosławnych mnichów (teoria ta dotyczyła Moskwy jako “trzecim Rzymie”). Twierdził, że dwa poprzednie (Rzym i Konstantynopol) upadły, ukarane przez Boga za odstępstwo od prawosławia, jako prawdziwej wiary.
Z polityką carów teoria ta następująco się wiązała: kierowali świętym Kościołem prawosławnym, którego bronili przed katolicyzmem i islamem. W związku z tym mieli prawo zapanować nad całym chrześcijańskim światem.