Aforyzm i paradoks to błyskotliwe i zaskakujące wypowiedzi. Aforyzm zawiera jakąś myśl filozoficzną a paradoks prezentuje twierdzenie sprzeczne z ogólnie przyjętym sposobem myślenia.
U Szymborskiej przykładem aforyzmu może być pierwsza zwrotka,
Nic dwa razy się nie zdarza
i nie zdarzy. Z tej przyczyny
zrodziliśmy się bez wprawy
i pomrzemy bez rutyny.
z wymową której osobiście zgadzam się bez reszty. Podobne w swej treści jest powiedzenie, przypisywane Heraklitowi, o tym, że nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki, bo ani człowiek nie będzie taki sam, ani rzeka. Nawet jeśli dwa zdarzenia, zjawiska, wydają nam się z pozoru identyczne, to przecież różnią się od siebie chociażby czasem występowania czy dojrzałością sposobu naszego postrzegania owych zjawisk.
Przykładem paradoksu niech będzie zwrotka następna:
Choćbyśmy uczniami byli
najtępszymi w szkole świata,
nie będziemy repetować
żadnej zimy ani lata.
Sposób sformułowania myśli przez podmiot liryczny wywołał u mnie spore zaskoczenie, choć słowa są przecież proste i jasne. Jednocześnie jednak tak genialnie ułożone w skromną a błyskotliwą całość, że dziwić się Noblowi dla Szymborskiej nie można. Paradoks ten polega na tym, że świat porównany do szkoły a ludzie do uczniów, przywodzą na myśl reguły panujące w szkolnych murach. Zły uczeń zostaje; dobry uczeń przechodzi. Zasad tych nie można jednak odnieść do ludzkiego życia i, niestety, wykorzystać w celach monopolizacyjnych.